4Τροχοί-Αdventure games
ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΑΓΝΩΣΤΗ ΕΛΛΑΔΑ4TPOXOI-ADVENTURE GAMES
...Στα φρούρια, τους πύργους και τα κάστρα της Πελοποννήσου.
Κείμενο-Slides: Αλέξανδρος Τσαντούλας
«..Τα κάστρα, οι άγρυπνοι φρουροί της ανθρώπινης πολιτιστικής κληρονομιάς,
βουβοί τώρα μάρτυρες του παρελθόντος, συγκινούν πάντοτε με την άφωνη
παρουσία τους όχι μόνο τους ιστορικούς, αλλά και κάθε άνθρωπο. Τί να είναι
άραγε αυτό που μας τραβά; Μήπως η επιθυμία για γνώση, για μάθηση, μήπως ένα
αίσθημα ρομαντικό που μας γυρίζει πίσω στο παρελθόν, ή το μήνυμα της
μηδαμινότητας των ανθρωπίνων;..»
O τόπος μας είναι γεμάτος κάστρα και πύργους. Σε ερημιές και γκρεμούς, σε
βουνά και πλατώματα, στέκονται αμίλητα, διαβρωμένα από νερό και αγέρα. Τα
ερεθίσματα υπάρχουν και ο πρόλογος στον «Καστρολόγο», του Φώτη Κόντογλου,
επιβεβαιώνει τις αρχικές μας σκέψεις.
Νέα παιχνίδια περιπέτειας στήνονται, ταξίδια στο θρύλο και στα γεγονότα,
στο μύθο και την ιστορική πραγματικότητα. Έτσι λοιπόν η πορεία στον
ιστορικό χωρόχρονο με τα «πέτρινα καράβια» φανερώνεται και το δικό μας
πλήρωμα με πενήντα Ελληνόπουλα και καπετάνιο τον βυζαντινολόγο καθηγητή του
Ιονίου Πανεπιστημίου και ερευνητή της Ακαδημίας Αθηνών, στο Κέντρο
Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού, κ. Δημ. Τσουγκαράκη, ξεκινά το πρώτο μέρος
του πρωτότυπου οδοιπορικού του στη B. και Δ. Πελοπόννησο.
Περνώντας τη διώρυγα της Κορίνθου, πρώτος σταθμός μας γίνεται το
μεγαλειώδες κάστρο του Ακροκορίνθου. Βυζαντινά και φράγκικα τείχη
ανακατεμένα με τα αρχαία. Διαβαίνοντας την πρώτη καστρόπορτα ένας κόσμος
έρημος, μυστηριώδης, φανταστικός ξετυλίγεται. Κάστρα, αντίκαστρα, επάλξεις,
πολεμίστρες, ζεματίστρες, ντάπιες, δυναμάρια, καταπακτές, πύργοι, καμάρες,
γαλαρίες... Καστροπούλια σε καλωσορίζουν και αγκάθια, αγριόχορτα μαζί με
ολόκληρα βουνά από πέτρες, πελεκημένες ή απελέκητες.
Τα κάστρα ήσαν πολιτείες, ακτινοβολούσαν ζωή. Μια επισταμένη ιστορική
αναδρομή όμως τα κάνει να αποπνέουν ασύλληπτη βιαιότητα, ζωώδη ένστικτα,
φρικαλέες πράξεις. Εδώ υπάρχουν η ζωή και ο θάνατος, οι άνθρωποι και οι
απάνθρωποι.
Το άναμα των κεριών από τα παιδιά, στο ερημοκλήσι με τα σπασμένα τζάμια,
είναι η θερμή αυθόρμητη πράξη ενάντια στην ψυχρότητα της χειμωνιάτικης
ατμόσφαιρας και στην παγερότητα των καταχρηστικών επιταγών των μεγάλων. O
κ. Καθηγητής λέει, δείχνει, μεταφέρει και τα παιδιά κοιτούν, ψάχνουν,
ερευνούν, μεταφέρονται.
O χρόνος περνά και η ρότα μας τώρα για το Ρίο. H Ρούμελη και ο Μοριάς
αντικρυστά, η γραμμή των πορθμείων να διαιωνίζει τη νεοελληνική
συμφεροντολογία και να υπογραμμίζει την παντελή έλλειψη μελλοντολογικής
μεθοδικότητας. Αρχαιοελληνικότατο το τοπωνύμιο, ρις-μύτη-ακρωτήριο. Πλήθος
τα έθνη που το είχαν σαν πρώτο ή τελευταίο πελοποννησιακό σημείο. Γιγάντιο
βεντούρι και ο άνεμος γεμάτος αρμύρα συνθέτει παράξενες συγχορδίες στους
αγωγούς υψηλής τάσης. Πρακτική σίγουρα αλλά ασεβής στο χρόνο η συνύπαρξη
των λίθινων κυλινδρικών πύργων του ενετικού κάστρου με τα μεταλλικά
γιγαντοαγάλματα, τους πυλώνες, εδώ στα «μικρά Δαρδανέλια»...
Με αποδημητική διάθεση τραβάμε τώρα κατά το νοτιά. Αρκετά τα στεριανά μίλια
και αρχίζει να αχνοφαίνεται στο βάθος, το ξακουστό Χλεμούτσι. Το
μεγαλόπρεπο αυτό γερόκαστρο, με την ξέχωρη ατομικότητα, διαφεντεύει τον
πλούσιο κάμπο της Ηλείας. H περιπλάνησή μας στις αίθουσες και τις επάλξεις
του συνέχισε το παραμύθι αντί να διαλύσει τη μαγεία. Ιππότες από τη μακρινή
Δύση, περίεργα οικόσημα, άλλα ήθη, άλλα σχήματα και χρώματα. Στήριγμα της
Φραγκοκρατίας στην Ελλάδα τούτος ο τόπος μα αξίζει τον κόπο να θυμηθούμε
και τον άξιο ιστορικό: H Φραγκοκρατία υπήρξεν όχι μόνον κέντρον εγερτικόν
των εθνικών δυνάμεων, το οποίο αφύπνισε τας κοινωνικάς αρετάς και τα εθνικά
ιδεώδη, αλλά και κίνητρον της γλωσσικής ημών και λογοτεχνικής
αναγεννήσεως.Τα κορίτσια και τα αγόρια της μεγάλης μας παρέας δέχονται
αχόρταγα τις πάμπολλες εικόνες και τις παντοειδείς πληροφορίες. Και αν
κανείς αναρωτηθεί πού είναι η περιπέτεια; Μα το πισωγύρισμα και η αναστροφή
του χρόνου, τί είναι; H συναισθηματική αλλαγή και η προσοχή που δίνεται
απλόχερα από όλους σε τούτες τις μορφοποιημένες πέτρες δεν είναι μια
μεταφορά, μια περιπέτεια στα κύματα του χρόνου;
Χαιρετώντας τους Βιλλεαρδουϊνους ο δρόμος μας οδηγεί στο θεϊκά γαλήνιο
τοπίο της Ολυμπίας, στο Κρόνιο, στην Αλτη, τον Φειδία, τον Αλφειό. Εδώ η
αποθεραπεία, με τη μορφή της νεανικής διασκέδασης, είναι απαραίτητη και η
ξεκούραση από όλους επιθυμητή.
Νωρίς την επομένη, μετά το πλούσιο πρωινό, χαιρόμαστε τις χειμωνιάτικες,
μάλλον παράξενες και ασυνήθιστες, μορφές της φύσης και αφήνοντας πίσω μας
τον Καϊάφα και την Κυπαρισσία, φτάνουμε στην Πύλο του Βασιλιά Νέστορα. Εδώ
πάνω ψηλά στο Ναβαρίνο, στο Νεόκαστρο, το τοπίο σε κατακτά χωρίς βιαιότητα
και σε απορροφά χωρίς να σε εκμηδενίσει. Τα κρυμμένα συναισθήματα
εξωτερικεύονται σαν βρεθείς στις πολεμίστρες και στις ντάπιες και το βλέμμα
σου χάνεται πέρα μακριά στο ελληνικό απέραντο γαλάζιο! H ασφάλεια και η
πληρότητα που διακρίνουν όμως εμάς, βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με την
ένταση των άγρυπνων φρουρών του Ναβαρίνου, όπου παρατηρούσαν με αγωνία τον
ορίζοντα για να εντοπίσουν εχθρικά πανιά και άλμπουρα που κουβαλούσαν τις
άγριες κραυγές του πολέμου. O χρόνος κυλάει στη σκέψη μας..., το νερό της
βροχής κυλάει στο κατηφορικό περίβολο..., πρέπει να φύγουμε...
Πορεία τώρα για Μεθώνη. Οι στροφές διαδέχονται η μία την άλλη και η κίνησή
μας μέσα και έξω τονίζει τη χορευτική μας διάθεση. O οδηγός, ο φίλος μας ο
Διονύσης, άψογος σε όλα. Πρόθυμος, συνετός, ακούραστος, ασφαλής. Να λοιπόν
και η Μεθώνη με το κάστρο πάνω στο ακρωτήρι, απέναντι από τη Σαπιέντζα.
Κοσμοξάκουστο κάστρο, στο σπουδαιότερο ενδιάμεσο λιμάνι, μεταξύ Βενετίας
και Αγίων Τόπων, της ανατολικής Μεσογείου. Καθαρά ενετικό κάστρο με πλήθος
τους κυρίους του. Στην τωρινή του μορφή, η ιδιαιτερότητά του έγκειται στην
δεκατετράτοξη γέφυρα πάνω από τη φαρδιά τάφρο, έργο του Γάλλου στρατηγού
Μαιζόν, στην επιβλητική Πύλη της Θάλασσας και στο οχυρωμένο νησάκι Μπούρτζι
με τον οκτάγωνο πύργο. Το φτερωτό λιοντάρι του Αγίου Μάρκου και τα
βενετσιάνικα εμβλήματα μαζί με τον μονολιθικό κίονα από κοκκινωπό γρανίτη,
συμβάλλουν στην ανάγκη να γίνει αντικείμενο προσεχούς επίσκεψής σας, η
Μεθώνη. Εδώ σε ζοφερές μέρες οι Τούρκοι κάψανε και αποκεφάλισαν χιλιάδες
Χριστιανούς, πλην πεντακοσίων που τους μετέφεραν στην Πόλη για να τους
πριονίσουν... Μήπως οι πέντε αιώνες που πέρασαν από τότε είναι πέντε
δευτερόλεπτα στον κοσμικό χρόνο ή πέντε στιγμές να βυθομετρούν τις μνήμες
μας στη Χίο, στις χαμένες πατρίδες, στην Κύπρο και ποιός ξέρει πού αλλού...
Στο όνομα της θρησκείας το συμφέρον ή στο όνομα του συμφέροντος η θρησκεία;
Φεύγοντας από τη Μεθώνη, που όπως σημειώνει ο περιηγητής «είναι στη μέση
του δρόμου για κάθε χώρα και θάλασσα», περιδιαβαίνουμε πανέμορφα ελληνικά
μοτίβα θαυμάζοντας την απεραντοσύνη της καθάριας άμμου στη Φοινικούντα,
έρημης και καθαρής από κάθε σύγχρονο κατακτητή-καταπατητή και άπληστο
καταναλωτή, εγχώριο ή ξένο. Μεθώνη-Κορώνη, αδελφά φρούρια με παράλληλη
μοίρα και τύχη. Βέβαια υπάρχουν και διαφορές, η Μεθώνη έχει φύλακα και
συντηρείται ενώ η Κορώνη έμεινε απροστάτευτη στον αέναο πολιορκητή, το
χρόνο. Έτσι λοιπόν και στην Κορώνη. Γνωστή φυσικά στον Παυσανία, στον
Στράβωνα, τον Αραβα Εντρεσή και εξιστορούμενη στο «Χρονικό του Μορέως», το
«Βιβλίο της Κονγκέστας», τον «Συνέκδημο» του Ιεροκλή. Δεκάδες αιώνες ζωής
και πολλές σελίδες στο παχύ βιβλίο της ιστορίας, όμως στον σημερινό
συμπολίτη μας το ενδιαφέρον εστιάζεται στην ανεύρεση του ομώνυμου της
Κορώνης «μπάρμπα»... Εδώ, στο ρημαγμένο από την πολυκαιρία κάστρο, το
χτίσιμο του ανθρώπου γίνεται ένα με το κτίσιμο του Θεού... Τίποτα από την
σημερινή του εικόνα δεν προδίδει το μεγαλείο του που εκπηγάζει από τις
γκραβούρες και τις χαλκογραφίες της εποχής. Εντυπωσιακό το απόκρημνο
πλάτωμα της Λιβαδιάς, φυσικό οχυρό από μόνο του, και πάνω του να στέκονται,
ακοίμητοι φρουροί, οι δύο τεράστιοι κυκλικοί πύργοι. Στο εσωτερικό του
κάστρου τα αγριόχορτα και οι φραγκοσυκιές παραβγαίνουν στην καταπάτηση με
τα αιγοπρόβατα και τους παραδημούντες. Ας είναι, γιατί το κάστρο της
Κορώνης συγκαταλέγεται σ? αυτά που όσο και αν έχουν ερειπωθεί, διατηρούν
στην καταστροφή τους κάτι το περήφανο και το δυνατό.
Αναχώρηση, τα χιλιόμετρα πάμπολλα, οι υαλοκαθαριστήρες του πούλμαν στην
παλινδρομική τους κίνηση προσομοιάζουν τη ροή της σκέψης μας σε αμφίδρομους
χωρόχρονους, οι παραστάσεις αμέτρητες και η κούραση φυσικό επακόλουθο.
Τα πολυφωτισμένα ντεκόρ στη νυκτερινή Καλαμάτα έδιναν έναν ιδιαίτερο
γιορταστικό τόνο και η απαλή βροχή στην κεντρική πλατεία γεμάτη από
χριστουγεννιάτικες μελωδίες, ήταν μια ξεχωριστή έκπληξη. Επιτελικό σχέδιο
και τα παιδιά εφορμούν στο ανοχύρωτο φρούριο... των Goody's, σαν άλλοι
άγριοι κατακτητές με στόχο όχι τα φέουδα αλλά τα chilli και τα
greenburgers. H εξυπηρέτηση άψογη, πιστή στο γνωστό διαφημιστικό και ώρα
για επιστροφή.
Χαλαρωμένοι και αφημένοι στις σκέψεις για τα κάστρα, έρημα και ξεχασμένα τα
περισσότερα, τους πρωταγωνιστές αυτούς στο τριήμερο ξεχωριστό οδοιπορικό
μας, στη θύμησή μας έρχεται η παρατήρηση του Φώτη Κόντογλου: Στις ελληνικές
χώρες τα κάστρα είναι πιο θεωρητικά και πιο άγρια παρά κείνα που βρίσκονται
στη Φραγκιά, μ' όλο πούναι τα περισσότερα μικρά καστέλλια και πύργοι,
επειδής οι τόποι σ' εμάς είναι πετραδεροί και σπανοί, και τα χτίρια έχουνε
χτιστεί σκέτα, δίχως πλουμιά.
Στο ζεστό και φιλόξενο ξενοδοχείο στην Αρχαία Ολυμπία, το ζεστό μπάνιο και
το χορταστικό δείπνο μας ξαναφέρνουν στην εποχή μας. H συνάδελφος και
ακούραστη συνοδός, φιλόλογος, κ. Ειρήνη Δημουλά, κόβει συμβολικά την
τεράστια επετειακή τούρτα μας και όλων το κέφι εξακοντίζεται στα ύψη. H
ολοκλήρωση της διασκέδασης συντελείται στην διαμορφωμένη σε disco αίθουσα,
με τα φωτορυθμικά και το strobo να παρακολουθούν τα εκτονούμενα ηχοκύματα,
των φράγκικων φυσικά, ρυθμών.
Την επομένη οι χιονοπτώσεις αναγκαστικά διαφοροποιούν το δρομολόγιό μας και
η σύντομη επίσκεψη στο κάστρο της Πάτρας λειτουργεί σαν επίλογος της
προσπάθειάς μας. Στην ήσυχη εθνική οδό έχουμε την άνεση να συνοψίσουμε τις
εντυπώσεις, να κάνουμε τις παρατηρήσεις και να βγάλουμε τα απαραίτητα
συμπεράσματα. H έξαρση της φαντασίας συνεπάγεται την αυθόρμητη και
ασυναίσθητη διάθεση για γνώση, δίψα για μακρινά ταξίδια στις θάλασσες της
μάθησης, με τα «πέτρινα καράβια» κόντρα στον δύσκολο καιρό της
παραπληροφόρησης και αποπληροφόρησης, του αφανισμού των οραμάτων και της
μετάγγισης μοντέλων ζωής ξένων από ξεκάθαρους στόχους προόδου και
δημιουργίας. Θα ήταν παράλειψη αν δεν υπογραμμίζαμε την καταπληκτική
αμφιμονοσήμαντη επικοινωνία των παιδιών με τον βυζαντινολόγο καθηγητή κ.
Δημ. Τσουγκαράκη, που με ιδιαίτερα παραστατικό και γλαφυρό τρόπο έδωσε το
στίγμα αυτής της δύσκολης και όχι απόλυτα γνωστής σε μας ιστορικής
περιόδου, επισημαίνοντας τα αξιοπρόσεκτα και λύνοντας κάθε απορία.
Οι 4TPOXOI και τα Adventure Games θα ολοκληρώσουν το Πάσχα, με ένα δεύτερο
τριήμερο στην ανεξάντλητη πελοποννησιακή γη, το ταξίδι πίσω στο χρόνο, στη
«μαρμαρωμένη πολιτεία» του Μυστρά, στο βυζαντινό Γιβραλτάρ, στο μεσαιωνικό
Γεράκι._Α.Τ.
Βιβλιογραφία: 1) Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Κων. Παπαρρηγόπουλου. 2) Το
Χρονικόν του Μορέως, εκδόσεις EKATH. 3) Τα μεσαιωνικά κάστρα του Μορηά,
Ιωάν. Σφηκόπουλου. 4) Ταξιδεύοντας, Νίκου Καζαντζάκη. 5) O Καστρολόγος,
Φώτη Κόντογλου. 6) Κάστρα της Πελοποννήσου, εκδόσεις ADAM. 7) Ταξίδια,
Κώστα Ουράνη. 8) Οδοιπορικό στην ιστορία και το θρύλο, Αλεξ. Καρρέρ.
ΑΚΡΟΚΟΡΙΝΘΟΣ
«... διατό ένι κάστρον φοβερόν, το κάλλιον της Ρωμανίας, και ένι το
κεφάλαιον όπερ γάρ αφεντεύει όλην την Πελοπόννεσον, όσον κρατεί ο
Μορέας...» Αυτά και άλλα πολλά αναφέρει το Χρονικόν του Μορέως για τον
Ακροκόρινθο και η γέννησή του χάνεται βαθιά πίσω στην προϊστορία. O
Ακροκόρινθος ή Εφύρα κατά τον Όμηρο, έχει φιλοξενήσει πολλούς ήρωες της
μυθολογίας όπως ο Ήλιος, ο Σίσυφος, η Μήδεια, ο Βελλερεφόντης, ο Ιάσωνας...
«Ελλάδος Αστρον» τον χαρακτηρίζει η επιτύμβια πλάκα του Πολύστρατου και τα
επιβλητικά τείχη του με τις πολλαπλές οχυρώσεις συναγωνίζονται σε μάκρος τη
διαδρομή του μέσα στην ιστορία.
Στον 7ο π.Χ. αιώνα πρώτη οχύρωση από τους Κορινθίους. Μετά η τύχη του περνά
στα χέρια των Μακεδόνων, της Αχαϊκής Συμπολιτείας, των Ρωμαίων και των
Βυζαντινών μέχρι τον 13ο αιώνα μ.Χ. H μορφή του Λέοντα Σγουρού, μετά την
άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους ιππότες Φράγκους της Δ' Σταυροφορίας,
της χαρακτηριζόμενης σαν «παρέκκλισης», ορθώθηκε γενναία εμπρός στους
σιδερόφρακτους ξένους για πέντε χρόνια. Το 1210 μ.Χ. ο Λέων «αναχωρεί»
έφιππος για την αιωνιότητα, πέφτοντας από τα πανύψηλα τείχη, πλουτίζοντας
τα μεσαιωνικά λογοτεχνικά κείμενα με το παράδειγμά του.
Μετά την Φράγκικη κυριαρχία το κάστρο περνά στην κυριαρχία των Ατζαγιόλι,
ύστερα πάλι στους Βυζαντινούς, μετά στους Τούρκους και στους Βενετούς. Οι
τελευταίοι εξέλιξαν την αμυντική του ικανότητα και για τελευταία φορά
γίνεται θέατρο πολυαίμακτων αντιπαραθέσεων κατά την Ελληνική Παλιγγενεσία.
Τα πάνω από τρία χιλιόμετρα μήκος, τείχη του ακολουθούν μερικά την
υψομετρική καμπύλη του ομώνυμου λόφου, που δεσπόζει στην περιοχή με ύψος
εξακοσίων μέτρων και περικλείουν στοργικά τους μύθους, την ιστορία και το
ρομαντισμό που αποπνέει, σε πείσμα της άστοργης και εξόφθαλμης εγκατάλειψής
του από τους απανταχού αρμοδίους -νομαρχία, E.O.T., υπουργείο Πολιτισμού. O
επισκέπτης φεύγοντας από την ορθάνοικτη πύλη στοχάζεται τα λόγια του Page:
O Ακροκόρινθος είναι από τα εκπληκτικότερα πράγματα που είδα στην πατρίδα
και το εξωτερικό...
ΧΛΕΜΟΥΤΣΙ
Στη δυτικότερη εσοχή της Πελοποννήσου στο Ιόνιο, κοντά στην Κυλλήνη,
κυριαρχεί σε περίοπτη θέση το οχυρό Χλεμούτσι ή Clermont κατά τους Φράγκους
ή Castel Tornese κατά τους Ενετούς.
Δημιούργημα του Γοδεφρείδου B' Βιλλεαρδουϊνου το 1223 μ.Χ., στήριξε τη
φραγκοκρατία στο Μορηά και ειδικότερα την Andreville (Ανδραβίδα) και την
Clarentia (Γλαρέντζα), φημισμένο επίνειο και διαμετακομιστικό εμπορικό
κέντρο σε όλη την Πελοπόννησο.
Από την αγέρωχη αυτή πέτρινη σκοπιά ο παρατηρητής χάνεται στη φωτεινή
απεραντοσύνη της θάλασσας σε γωνία 310ο και η ματιά του φτάνει από τη
Ζάκυνθο μέχρι τον Ερύμανθο και από τη Βαράσοβα μέχρι τα όρη της
Κυπαρισσίας. Σε έκταση δεκαοκτώ στρεμμάτων υψώνεται το εξωτερικό κάστρο με
το δεκάμετρο σε ύψος ασβεστολιθικό τείχος, τον άριστα φυλασσόμενο περίδρομο
και την μεγαλοπρεπή πύλη. Χαρακτηριστικά το πάχος του τείχους, κοντά στην
πύλη είναι εννέα μέτρα. Στο εσωτερικό κάστρο εντυπωσιάζουν οι διώροφες
αίθουσες με κυλινδροειδή στέγη και το ιδιαίτερα αξιομνημόνευτο είναι η
ύπαρξη νομισματοκοπείου. Εδώ κόβονταν νομίσματα, τα τορνέζια, εξ' ου και η
ενετική προσονομασία του φρουρίου, με την επιγραφή G. PRINCEPS ACHAEA DE
CLARENTIA. H γοτθικής τεχνοτροπίας αρχιτεκτονική του και η σύμμετρη ογκώδης
κατασκευή του συνθέτουν ένα μεγαλόπρεπο και ξεχωριστό κάστρο. Στο κύκνειο
άσμα της βυζαντινής αυτοκρατορίας, το 1427 μ.Χ. βρίσκουμε εδώ τον τραγικό,
τελευταίο αυτοκράτορα, τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Μετά την άλωση της Πόλης
περνά αλληλοδιάδοχα στους Τούρκους, Ενετούς.
Σήμερα το καλοκτισμένο και σπουδαίο αυτό φρούριο, στέκεται παράξενα στην
επιφανή θέση του, προκαλώντας μελαγχολικά ίσως συναισθήματα που
μετριάζονται όμως από την άξια συγχαρητηρίων προσπάθεια συντήρησης και
αναστήλωσής του.
NEO NABAPINO
Λέγεται και Νιόκαστρο. Βρίσκεται στην είσοδο του μεγάλου κόλπου της Πύλου,
σε εξέχουσα στρατηγική θέση. Κτίστηκε από τους Τούρκους το 1573 μ.Χ., μετά
την καταστροφή του στόλου τους από τον ενωμένο χριστιανικό στη ναυμαχία του
Λεπάντο (Ναυπάκτου).
Το φρούριο αποτελείται από δύο τμήματα. Το ψηλότερο με την εξαγωνική
ακρόπολη, με προεξέχοντες ογκώδεις προμαχώνες και επάλξεις, με
καλοχτισμένες τηλεβολίθρες. Στον εσωτερικό χώρο, τεράστιο διευθετημένο
αίθριο με πολλά περιφερειακά κελιά. Εδώ θα λειτουργεί το Κέντρο Υποβρυχίων
Αρχαιολογικών Ερευνών. Το κάτω κάστρο είναι μεγαλύτερο και επίμηκες, με τα
πλούσια σε παραθυρίδες τείχη να φτάνουν μέχρι τη θάλασσα. Το εσωτερικό και
το φαρδύ επάνω περιπόλιο είναι σε μάλλον κακή κατάσταση.
Εδώ ανάμεσα από τις πολεμίστρες βλέπουμε απέναντι τη Σφακτηρία να ελέγχει
τον όρμο, τον γεμάτο μνήμες από επικές ναυμαχίες και ηρωικά κατορθώματα,
όπως αναφέρουν οι ιστορικές πηγές και τόσο άψυχο και άχρηστο πολεμικό
υλικό, όπως μαρτυρούν τα νερά του και οι αδιαμφισβήτητοι νομείς του, τα
ψάρια και τα θαλασσοπούλια που με τη σειρά τους δίνουν τη δική τους μάχη
για ζωή και επιβίωση με τους υδρογονάνθρακες και τα τάνκερ.
μικρές σκέψεις...
Οι ξένοι επισκέπτες στη χώρα μας γοητεύονται από το τοπίο και μαγεύονται
από τα δείγματα του «κλασικού» πολιτισμού μας. H τελική γεύση είναι γλυκιά
κι ανέξοδη. Μα για μας το ταξίδι στην Ελλάδα μεταμορφώνεται σε μια ανηλεή
αναζήτηση της ελπίδας. Ελπίδα για αφύπνιση, επαναπροσδιορισμό, αυτογνωσία,
δραστηριοποίηση και γιγάντωση.
Αρχαία κάστρα πατρογονικά, πατρίδες του Νέστορα και του Λεωνίδα, τότε ήταν
εύκολη λεία σε μια εκατοντάδα σιδερόφρακτους Φράγκους, αφού βέβαια
φρόντισαν οι ομοεθνείς τύραννοι, οι φόροι και οι πειρατές να εκμηδενίσουν
κάθε διάθεση για αντίσταση.
Τώρα οι πατρίδες του Ορφέα, του Αριστοτέλη, του Δημόκριτου είναι αδύναμοι
στρατιώτες στην παγκόσμια σκακιέρα.
Τότε μέσα στο ήδη υπάρχον μωσαϊκό των αλλοφύλων και αλλοθρήσκων εμφανίζεται
και η γενιά των Γασμούλων, προϊόν επιμειξίας Ελληνίδων και Φράγκων.
Τώρα στα μύρια όσα προβλήματα βιώνουμε οι, οποιασδήποτε ετυμολογίας, νέοι
Γασμούλοι να περιθωριοποιηθούν και οι υπόλοιποι να αφυπνιστούν. H παιδεία
και η βαθιά επίγνωση της ιστορίας και προϊστορίας μας είναι επιβεβλημένη
στο σύνολο των πολιτών αυτής της χώρας.
Μήπως οι σημερινοί Έλληνες πρέπει να εξελληνιστούν;... _A.T.
«...Τα κάστρα εξασκούν μυστηριώδη γοητεία στην ψυχή του ανθρώπου. Όταν μέσα
από τον κάμπο ορθώνεται ξάφνου στο βάθος του ορίζοντα ένα απότομο βουνό και
στην κορφή του ξεχωρίζεις μια κορόνα από μισογκρεμισμένα μουράγια και
πύργους και πολεμίστρες, η ψυχή σου τινάζεται κι αντρειεύει...
Το κάστρο μας θυμίζει το οχυρό αυτό σημείο που δε θα θέλαμε ποτέ να
παραδώσουμε, το στερνό καταφύγιο της συνείδησης, της αξιοπρέπειας και της
αντρείας...
Μα σπάνια οι άνθρωποι της πολιτείας βλέπουν κάστρα, κι ο στοχασμός πως τα
παραδίνουν όλα τα μέσα τους οχυρά στον εχθρό σπάνια έρχεται να τους
καταγγείλει ως λιποτάχτες..»
Νίκος Καζαντζάκης
«...Η έξαρση της φαντασίας συνεπάγεται την αυθόρμητη και ασυναίσθητη
διάθεση για γνώση, δίψα για μακρινά ταξίδια στις θάλασσες της μάθησης, με
τα _πέτρινα καράβια_ κόντρα στο δύσκολο καιρό της παραπληροφόρησης και
αποπληροφόρησης, του αφανισμού των οραμάτων και της μετάγγισης μοντέλων
ζωής ξένων από ξεκάθαρους στόχους προόδου και δημιουργίας...»